Nadwaga

Nadwaga

Nadwaga to wstępny stopień wskazujący na predyspozycje do otyłości na podstawie wskaźnika BMI. Występuje gdy BMI znajduje się pomiędzy 25 a 30 punktów.

Zgodnie z definicją Słownika Języka Polskiego "niedowaga" oznacza wagę przekraczająca określoną normę.

Z medycznego punktu widzenia nadwaga jest to stan organizmu w fazie wstępnego magazynowania (pod postacią tkanki tłuszczowej) nadwyżki energii, której dostarczamy mu z pożywieniem. To wstępny etap choroby otyłości.

W przypadku wskaźnika BMI, stan nadwagi występuje u osób dorosłych, w zależności od ich wzrostu, gdy waga znajduje się z zakresie wskazanych poniżej wartości:

Wzrost [cm]:	140	150	160	170	180	190	200	210
Waga [kg]:	48 - 60	56 - 67	64 - 76	72 - 86	81 - 97	90 - 108	100 - 119	110 - 132

W przypadku wskaźnika WHtR, stan nadwagi występuje u osób dorosłych, w zależności od ich wzrostu, gdy obwód talii znajduje się z zakresie wskazanych poniżej wartości:

Wzrost [cm]:	140	150	160	170	180	190	200	210
Obwód talii kobiety [cm]:	68,5 - 75,5	73,5 - 81	78,5 - 86,5	83,5 - 92	88 - 97	93 - 102,5	98 - 108	103 - 113
Obwód talii mężczyzny [cm]:	74 - 81	79,5 - 87	85 - 93	90 - 98,5	95,5 - 104,5	100,5 - 110	106 - 116	111 - 122

Stan nadwagi to stan zagrażający zdrowiu. W większości przypadków nie wymaga jednak pomocy lekarskiej i większość z nas może sobie z nim poradzić samodzielnie.

Jeżeli jednak nasz organizm będzie znajdował się w tym stanie, grozi nam choroba otyłości oraz inne powikłania i choroby przewlekłe związane chorobą otyłości.

Nadwaga w Polsce

W Polsce istnieje wiele badań populacyjnych mierzących stopień otyłości lub niedowagi Polaków. W zależności od tych badań wyniki nieznacznie się od siebie różnią.

Z badań wynika, że Nadwaga dotyka około 50,3% mężczyzn oraz 30,7% kobiet - to ponad 15 mln osób. Blisko połowa populacji. Wliczając w to osoby z otyłością w Polsce grupa osób narażonych na powikłania z powodu nadwagi i otyłości przekracza 50%.

Nadwaga o wstępny etap choroby otyłości. Z badań wynika, że osoby z otyłością żyją średnio o ok. 15 lat krócej, przy czym 25-35 lat w chorobie znacznie pogarszające jakość życia.

Skutki Nadwagi

Tłuszcz jest bardzo istotnym składnikiem ciała oraz samej diety. Zarówno jego nadmiar jak i niedobór ma ogromny negatywny wpływ na cały organizm, dlatego tak ważnym jest utrzymywanie go na odpowiednim poziomie.

Tkanka tłuszczowa nie tylko uczestniczy w magazynowaniu energii, ale również pełni funkcję organu endokrynnego wydzielającego wiele substancji bioaktywnych, zwanych adipokinami.

Zaburzenia w wytwarzaniu tych czynników (np. na skutek nadmiaru tkanki tłuszczowej) powodują liczne nieprawidłowości metaboliczne oraz modyfikują odpowiedź immunologiczną organizmu.

Już pierwszy etap choroby otyłości jakim jest nadwaga może jeż negatywnie wpływać na stan naszego zdrowia. Nadwaga może doprowadzić do następujących dolegliwości i problemów:

• nadciśnienie tętnicze
• miażdżyca
• podwyższony cholesterol LDL
• choroba niedokrwiennej serca i inne choroby układu krwionośnego
• ryzyko powstawania zakrzepów krwi
• cukrzyca typu 2
• problemy z układem pokarmowym
• kamica nerkowa
• choroby pęcherzyka żółciowego
• zaparcia
• hemoroidy
• problemy z układem moczowym
• zwiększone zagrożenia nowotworami macicy i jąder
• zapalenie ścięgien
• bóle kręgosłupa i stawów
• skrzywienie kręgosłupa / dyskopatia
• problemy z podbiciem stopy
• płaskostopie
• artretyzm
• niedokrwienie kończyn
• żylaki kończyn
• oraz znacznie więcej

Przyczyny Nadwagi

Bardzo trudno sprecyzować jakie są przyczyny samej nadwagi. Najczęstrzą przyczyną nadwagi w Polsce jest jednak siedzący tryb pracy i życia, brak jakiejkolwiek aktywności fizycznej oraz zbyt kaloryczna dieta (np. fastfoody lub nadmierne ilości).

Naukowcy jednak do tej pory zdiagnozowali ponad 50 różnych przyczyn odkładania się tkanki tłuszczowej. Można je podzielić na sześć kategorii: przyczyny środowiskowe, psychologiczne, genetyczne, hormonalne, chorobowe (wtórne) oraz odlekowe (także wtórne).

Środowiskowe przyczyny nadwagi:

• nieprawidłowe odżywianie
• zwyczaje rodzinne i regionalne w przyrządzaniu i spożywaniu posiłków
• niewielka aktywność fizyczna
• niedobór snu
• stres

Psychologiczne przyczyny nadwagi:

• niska samoocena i brak samoakceptacji
• obniżony nastrój
• depresja
• zastępowanie jedzeniem istotnych potrzeb emocjonalnych
• zespół nocnego jedzenia
• zespół kompulsywnego jedzenia
• uzależnienie od jedzenia

Genetyczne przyczyny nadwagi:

• w odkładaniu nadmiernej masy tkanki tłuszczowej w organiźmie znaczenie może odgrywać wiele różnych genów w tym te niesklasyfikowane
• jednym z najistotniejszych wskazuje się gen określony mianem genu otyłości - FTO, znajdujący się na 16 chromosomie
• PPARg (gen receptora aktywowanego proliferatorami peroksysomów typu g)
• adiponektyna
• rezystyna

Hormonalne przyczyny nadwagi:

Nadwaga może być spowodowana niedoborem, nadmiarem lub niewłaściwym działaniem hormonów:

• hormony tarczycy (tyroksyna i trójjodotyronina)
• parathormon
• melatonina
• glikokortykosteroidy
• hormony płciowe
• hormony tkanki tłuszczowej (leptyna i adiponektyna)
• cholecystokinina
• bombezyna
• glukagonopodobny
• peptyd-1 (GLP-1)
• peptyd YY (PYY)
• insulina
• grelina

Chorobowe (wtórne) przyczyny nadwagi:

Niektóre choroby mają znaczący wpływ na wzmożone odkładanie się tłuszczu w organiźmie człowieka. Z najistotniejszych można wskazać:

• niedoczynność tarczycy
• niedoczynność przysadki
• zespół policystycznych jajników
• zespół Turnera
• zespołu Cushinga

Odlekowe (wtórne) przyczyny nadwagi:

Wiele leków stosowanych w leczeniu różnych chorób wpływa na procesy metaboliczne w tym przyrost masy ciała. Do farmaceutyków tych należy przede wszystkim zaliczyć następujące grupy leków:

• kortykosteroidy
• psychotropowe
• przeciwpadaczkowe
• przeciwpłytkowe

Leczenie Nadwagi

Nadwaga jest wstępnym etapem choroby otyłości, ale zwykle nie wymaga konsultacji lekarskiej. Większość jest w stanie sobie z nią poradzić samodzielnie bazując na zasobach, dietach i ćwiczeniach dostępnych np. w sieci internet.

Jeżeli w ciągu pół roku nie jesteś w stanie poradzić sobie z nadwagą i zmniejszyć masę ciała, zastanów się na konsultacją lekarską lub dietetyka.

Leczenie nadwagi jest przede wszystkim objawowe. Polega na wprowadzeniu odpowiedniej dla danego pacjenta diety oraz aktywności fizycznej mającej na celu zmniejszenie masy ciała i tkanki tłuszczowej.

Dieta w leczeniu nadwagi

Dieta powinna być uboga energetycznie tak, aby bilans energetyczny był ujemny. Ważne jest by dieta i dzienne zapotrzebowanie kaloryczne było ustalone przez dietetyka. Zbyt mała ilość pokarmu może spowodować niedożywienia (występuje ono nawet u osób otyłych). Wartości muszą być dobrane tak, aby organizm korzystał ze zmagazynowanej tkanki tłuszczowej jako źródła energii ale miał również dostarczane wszelkie inne niezbędne składniki odżywcze, witaminy i minerały.

Ważnym elementem diety podczas leczenia nadwagi jest picie wody lub wody z cytryną, które znacznie ułatwiają procesy metaboliczne i ograniczają łaknienie.

Należy przy tym ograniczyć cukry, tłuszcze (w szczególności zwierzęce) i smażone mięso (w szczególności wołowe i wieprzowe).

Niezwykle istotnym elementem diety w leczeniu nadwagi jest regularność przyjmowania posiłków - powinno to być 4-5 posiłków spożywanych o tej samej porze w odstępach od 3-4 godzin.

Aktywności fizyczne

W nadwadze zwykle nie przekracza się 100 kg … no może niektórzy mężczyźni. O ile twoja waga jest niższa, zazwyczaj nie ma przeciwwskazań co do typów realizowanych aktywności fizycznych.

Aktywność fizyczna ma na celu wzmocnienie działań podjętych w zakresie zmian nawyków żywieniowych, utrwalenie zrzuconej tkanki tłuszczowej i wytworzenie w jej miejsce tkanki mięśniowej.

Aby tego dokonać należy wykonywać umiarkowane ćwiczenia przez 30 minut codziennie oraz 2 - 3 bardziej obciążające treningi co najmniej po 60 minut.

Codzienne ćwiczenia mają także na celu wytworzenie dobrego nawyku w celu późniejszej konieczności utrzymania wagi na poziomie prawidłowy.

Jeżeli ważysz blisko lub powyżej 100 kg, pamiętaj, że nie powinieneś wykonywać niektórych ćwiczeń obciążających stawy. Skonsultuj się z lekarzem, trenerem personalnym lub fizjoterapeutą jeżeli nie masz pewności jakie ćwiczenia możesz wykonywać lub nie.

Wspomaganie lekami w leczeniu nadwagi

W stanie nadwagi nie zaleca się stosowania żadnych leków i suplementów wspierających spalanie nadmiaru tłuszczu. W tym przypadku w większości przypadków powrót do prawidłowej wagi może być zrealizowany konwencjonalnymi metodami. Wszystkie leki nieprawidłowo stosowane zagrażają zdrowiu i życiu a ich stosowanie powinno być nadzorowane przez lekarza.

Wsparcie przez bliskich lub nadzór osób trzecich

Zazwyczaj wszelkie niepowodzenia próby zmniejszenia masy ciała są związane z niedostatecznie silną wolą osoby z nadwagą, która nie stosuje się do rygorów opracowanej diety czy nie prowadzi dość częstych i wydajnych aktywności fizycznych. Warto jest więc pomyśleć także o wsparciu przez najbliższych lub psychologa.

Dobrym rozwiązaniem może być także korzystanie ze stałego nadzoru dietetyka i trenera osobistego (stacjonarnego lub przyjeżdżającego do osoby chorej). Pod rozwagę należy także wziąć tzw. "Diety pudełkowe". To bardzo drogie rozwiązania, ale pozwalają rygorystycznie zadbać o odpowiednią dietę i aktywność fizyczną w szczególności w przypadku mniej zdyscyplinowanych osób.